Farmacja Polska

Przedmiot badań: Prezentowana praca omawia wpływ polimorfizmu genetycznego na farmakokinetykę i farmakodynamikę leków zwiotczających mięśnie stosowanych podczas znieczulenia ogólnego. W naszej pracy przyglądamy się działaniu powszechnie stosowanych w anestezjologii leków, takich jak sukcynylocholina, miwakurium i rokuronium. Celem badania jest wykazanie zależności pomiędzy ekspresją poszczególnych genów kodujących enzymy modyfikujące działanie tych leków a wpływem genetyki na ich eliminację z organizmu. Cel pracy: Celem prezentowanej pracy jest jak najlepsze dostosowanie i dobór leków "szytych na miarę" dla poszczególnych pacjentów, co jest szczególnie istotne ze względu na możliwość uniknięcia powikłań związanych ze stosowaniem powszechnie używanych leków zwiotczających mięśnie. Materiał i metody: Przy pisaniu artykułu korzystaliśmy z artykułów naukowych dostępnych w popularnych źródłach, takich jak PubMed i Google Scholar. Bibliografia w dużej mierze składa się z publikacji z ostatnich pięciu lat. Wyniki i wnioski: Przedstawione w pracy przykłady polimorfizmów DNA oraz opisane częste działania niepożądane leków stosowanych w znieczuleniu ogólnym wskazują na istotną rolę farmakogenetyki w doborze najwłaściwszego leku dla poszczególnych pacjentów podczas zabiegu operacyjnego. Jak staraliśmy się wykazać, ma to znaczący wpływ na lepsze wyniki leczenia i pomaga zminimalizować ewentualne działania niepożądane. Znaczenie badania dla współczesnej praktyki: Nasze badanie jest jednym z nielicznych, które zbiera wszystkie dostępne dane na temat powiązań genetycznych z farmakodynamiką i farmakokinetyką leków zwiotczających mięśnie. W dzisiejszych czasach, gdy znieczulenie ogólne stosowane jest częściej niż kiedykolwiek wcześniej, znajomość genetyki pacjenta mogłaby pomóc przewidzieć sposób działania najpopularniejszych leków zwiotczających mięśnie i dostosować znieczulenie indywidualnie dla pacjenta. To z kolei mogłoby poprawić komfort pacjenta podczas operacji i zmniejszyć częstość występowania działań niepożądanych związanych ze znieczuleniem ogólnym.

Paweł Radkowski

Karol Śliwa

Daria Synia

Agnieszka Witowska

Justyna Opolska

Tomasz Jędrzejak

Milena Samiec

Effects of genetic polymorphism on the pharmacodynamics and pharmacokinetics of representatives of the two main groups of muscle relaxant drugs during general anaesthesia

遗传多态性对全身麻醉期间两类主要肌肉松弛药物药效学和药动学的影响

Wprowadzenie. Choroby neurodegeneracyjne występujące najczęściej u osób starszych stanowią globalny problem, na który nie ma skutecznego leczenia przyczynowego. Do jednych z najczęściej opisywanych chorób starzejącej się populacji należą: choroba Alzheimera (AD), choroba Parkinsona (PD), choroba Huntingtona (HD) i stwardnienie zanikowe boczne (ALS). Do patogenezy chorób neurodegeneracyjnych prowadzi wiele czynników biologicznych, takich jak stres oksydacyjny, dysfunkcja mitochondriów, zapalenie neuronów i gleju, akumulacja białek i aktywacja szlaków apoptotycznych. Ponieważ zaburzenia neurodegeneracyjne postępują powoli, nie ma rozstrzygającej opcji leczenia, która mogłaby zatrzymać rozwój choroby tych zaburzeń. W ciągu ostatnich kilku dekad roślinne substancje fenolowe są szeroko stosowanymi związkami naturalnymi o wyraźnych właściwościach terapeutycznych. Należące do tej klasy flawonoidy i kwasy fenolowe wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, a także neuroprotekcyjne. Substancje te w znaczących stężeniach występują w szerokiej gamie produktów spożywczych oraz w produktach zbieranych i przetwarzanych przez pszczoły – w miodzie i pyłku pszczelim. Cel pracy. Celem przeglądu było zebranie i usystematyzowanie wiedzy na temat możliwości zastosowania produktów pszczelich (miodu i pyłku pszczelego) w terapii chorób neurodegeneracyjnych, w świetle bieżącej literatury naukowej. Metodyka badań. Do analizy piśmiennictwa wykorzystano bazy PubMed, Scopus, Sciene Direct, używając następujących słów kluczowych: „honey”, „bee pollen”, „flavonoids”, „phenolic acids”, „neuroprotective activity”, „Alzheimer's disease”, „Parkinson's disease”, „Huntington's disease”, „amyotrophic lateral sclerosis”, „depression”. Wyniki. Skład chemiczny frakcji fenolowej miodów nektarowych oraz pyłku pszczelego zależy od pochodzenia botanicznego. Wykazano, zarówno w testach in vitro, jak i in vivo, że związki polifenolowe zidentyfikowane w miodach o różnym pochodzeniu botanicznym i w pyłku pszczelim zwiększają funkcje poznawcze i minimalizują neuropatię mózgu poprzez różne mechanizmy. Zdolność tych składników do leczenia chorób mózgu jest determinowana przez ich zdolność dotarcia do struktur mózgu i bezpośredniej interakcji z neuronami, neurytami i glejem. W rezultacie uznawane są za naturalne środki wspomagające w przypadku wielu schorzeń, w tym problemów neurologicznych. Wnioski. Zgodnie z wynikami badań in vitro i in vivo, bioaktywne składniki fenolowe zidentyfikowane w miodzie i pyłku pszczelim mogą chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Parkinsona i choroba Alzheimera, choroba Huntingtona, stwardnienie zanikowe boczne oraz zaburzeniami, lękiem i smutkiem, stanowiącymi podstawę depresji. Do najczęściej opisywanych substancji z grupy flawonoidów należą: kwercetyna, kemferol, luteolina, mirycetyna, apigenina, pinocembryna, chryzyna, galangina, rutyna, katechina i naryngenina, natomiast z grupy kwasów fenolowych: kwas kawowy, kwas chlorogenowy, kwas galusowy, kwas cynamonowy, p-kwas kumarowy, kwas ferulowy, kwas elagowy.

Ewa Długosz

Jakub Misiak

Kinga Grabowska

Izabela Jasicka-Misiak

Neuroprotective properties of polyphenolic substances of honey and bee pollen

蜂蜜和蜂花粉多酚类物质的神经保护特性

W świecie XXI w. człowiek coraz częściej sprowadzany jest do funkcji klienta. Wymiar ekonomiczny określa kim człowiek jest oraz wskazuje mu miejsce i rolę. Szczególnie problematyczne staje się to zjawisko w ogólnie ujmowanej służbie zdrowia. Wymiar ekonomiczny to wyznacznik sukcesu życiowego, pożądanego statusu społecznego. Pomimo takiej perspektywy, poszukiwane i proklamowane są wymiary człowieczeństwa, które nie są określane poprzez zasobność konta bankowego. Etyczny aspekt działania, ugruntowany poprzez namysł wraz z odniesieniem do sumienia stanowią trzon osoby ludzkiej. Od tysiącleci społeczności ludzkie kształtowały własne istnienie poprzez odniesienie do konkretnych kodeksów. Określały one, w jaki sposób mają żyć i postępować członkowie danych grup. Przez stulecia w kulturze europejskiej Dekalog wskazywał pewną drogę życia. Nowoczesny świat, ukształtowany na gloryfikacji wolności, nie tyle odrzucił „boskie przykazania”, lecz poszukuje innych założeń. W obrębie nauk to filozofia wskazuje właściwy sposób życia i działania. Interesujące są dwa kierunki, które zarówno widzą wieloaspektowość osoby ludzkiej oraz akcentują jej wartość nadrzędną. Fenomenologia i personalizm to szczytowe osiągnięcia XX-wiecznej myśli filozoficznej. Husserl, Scheler, Mounier czy Stein to przykłady myślicieli, których założenia są warte przedstawienie – również w procesie edukacyjnym farmaceutów. W niniejszym artkule przedstawiono założenia, dzięki którym praca farmaceuty może być wykonywana w sposób godny i wartościowy. Sumienie, intelektualny namysł nad działaniem wraz z indywidualnym systemem wartości, bazującym na człowieku–osobie, to środki do przywrócenia pracy farmaceuty należytego statusu i wartości. Praca farmaceuty to praca relacyjna, w której „bycie-z-innymi” jest niezaprzeczalną zasadą. Zasadniczym problemem jest kwestia „dylematu”. Zjawisko to jest obecne w wielu dziedzinach życia. Konflikt wartości, pytanie, co wybrać, jest zjawiskiem powszechnym, istniejącym w wielu obszarach. W zakresie nauk medycznych problem ten może sprowadzać się nawet do kwestii ostatecznych. Przyjętą metodą badawczą jest wybór i przegląd literatury z zakresu nauk filozoficznych traktujących kwestię dylematu oraz kondycji człowieka jako osoby funkcjonującej w odniesieniu do wartości. Celem artykułu jest ukazanie fenomenu dylematu etycznego jako istotnej części kondycji ludzkiej. Osoba jest bytem etycznym, a pojawienie się dylematu wskazuje, że nie funkcjonuje jedynie jako bierny mechanizm biologiczno-psychologiczny.

Paweł Siek

Why should the dilemma exist in a pharmacist's practice?

药师实践中为何存在困境？

Przedmiot badań. Związki fenolowe występują powszechnie w jadalnych surowcach i produktach roślinnych, a więc stanowią istotny element diety, a ich właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne są ważne z punktu widzenia profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Cennym źródłem związków fenolowych, jak również alkaloidów purynowych, w tym kofeiny, w codziennej diecie są napoje: herbata, kawa oraz yerba mate. Cel badań. Celem pracy była charakterystyka gatunku Ilex paraguariensis, którego liście i gałązki są powszechnie wykorzystywane do otrzymywania napoju yerba mate. Napój ten ze względu na unikatową zawartość związków fenolowych ma ogromny potencjał, aby zostać zaliczony do żywności funkcjonalnej. W pracy zostały opisane związki odpowiedzialne za aktywność biologiczną surowca oraz ich przyswajalność, a tym samym ich potencjalne prozdrowotne znaczenie w organizmie człowieka. Materiały i metody. Dokonano analizy literatury naukowej w językach polskim i angielskim, korzystając z baz danych, takich jak PubMed i Scopus. Dodatkowo korzystano z wytycznych i dyrektyw Europejskiej Agencji Leków (EMA), Komisji Europejskiej, Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) oraz monografii z „Farmakopei Polskiej”. Wyniki. Związki bioaktywne oznaczone w liściach Ilex paraguariensis posiadają przede wszystkim działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające, o potencjalnym zastosowaniu w zaburzeniach metabolicznych, w tym kontroli masy ciała i cukrzycy. Związki polifenolowe obecne w Ilex paraguariensis ulegają w przewodzie pokarmowym licznym modyfikacjom pod wpływem mikrobioty jelitowej, a proces ten ma zasadnicze znaczenie dla ich biodostepności. Potrzebne są jednak dalsze badania nad ustaleniem struktur powstających metabolitów kwasów fenolowych oraz ich roli w organizmie człowieka. Wnioski. Surowiec pozyskiwany z Ilex paraguariensis może odegrać znaczącą rolę w zbilansowanej diecie człowieka. Napój yerba mate jest naturalnym źródłem substancji z grupy alkaloidów purynowych, dlatego wykazuje działanie psychostymulujące oraz poprawia koncentrację, będąc alternatywą np. dla napojów zawierających kofeinę.

Elżbieta Rząsa-Duran

Agata Kryczyk-Poprawa

Katarzyna Kała

Bożena Muszyńska

Yerba Mate as functional food in the prevention of civilization diseases

马黛茶作为功能性食品在预防文明病中的作用

Przedmiot badań: Mikroalgi są uważane za jedną z najbardziej obiecujących,,platform biotechnologicznych”, która może zaspokoić w przyszłości zapotrzebowanie przemysłu produkującego biofarmaceutyki i nutraceutyki dla ludzi, ponieważ mikroalgi są szybko rosnącymi, zasilanymi energią słoneczną,,biofabrykami”. Cel pracy: Rozważenie perspektyw wykorzystania mikroalg o statusie GRAS – Spirulina sp., Chlorella sp., Dunaliella sp., Haematococcus sp., Schizochytrium sp., Porphyridium cruentum, Crypthecodinium cohnii i Chlamydomonas reinhardtii, w przemyśle farmaceutycznym, w oparciu o biochemiczne i fizjologiczne właściwości tych organizmów. Materiał i metody: Przegląd aktualnych informacji naukowych pod kątem obiecującego zastosowania związków bioaktywnych z mikroalg w farmakoterapii. Wykorzystano specjalistyczne bazy danych z zakresu medycyny i ochrony zdrowia, takie jak: PubMed, Embase, Web of Science, Medline, Access Medicine, Science Direct (Elsevier), wykorzystywane i udostępniane przez Bibliotekę Główną Uniwersytetu Opolskiego. Wyniki: Wybrano informacje koncentrujące się na potencjalnym i perspektywicznym wykorzystaniu mikroalg w przemyśle farmaceutycznym. Metabolity, które można uzyskać z mikroalg posiadają różne właściwości bioaktywne, w tym: przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, odżywcze i hamujące proteazy. Możliwość wykorzystania nowych, naturalnych związków czynnych w prewencji oraz komplementarnie w leczeniu chorób cywilizacyjnych czyni mikroalgi obiecującymi fitoterapeutykami, tym bardziej że te fotosyntetyzujące mikroorganizmy wykazują wiele korzystnych cech, takich jak: szybkie tempo wzrostu, zdolność adaptacji do różnych warunków środowiskowych, niski koszt utrzymania kultury, neutralność węglowa, relatywna łatwość skalowania kultury i modyfikacji składu chemicznego komórek po zastosowaniu stresu abiotycznego i indukcji metabolizmu w pożądanym kierunku. Ponadto, kilka gatunków mikroalg uzyskało status GRAS, co sprawia, że ich wykorzystanie jako,,biofabryk” kultur komórkowych i tkankowych, zdolnych do generowania różnorodnych biofarmaceutyków i suplementów diety, staje się bardzo atrakcyjne. Wnioski: Mikroalgi są źródłem substancji biologicznie czynnych o bardzo dużym potencjale terapeutycznym. Naturalne substancje bioaktywne mikroalg mogą przyczynić się do skuteczniejszej farmakoterapii najczęstszych chorób cywilizacyjnych, jak zaburzenia lipidowe, cukrzyca typu 2, choroby neurodegeneracyjne. Pomimo inspirującego potencjału mikroalg, nadal istnieje wiele wyzwań technicznych, które należy pokonać, zanim będą one mogły być wykorzystywane do komercyjnej produkcji farmaceutyków na dużą skalę. Przyszłe prace rozwojowe nad mikroalgami powinny również uwzględniać: ocenę bezpieczności szczepów transgenicznych, opracowanie standardów rekombinowanych białek w warunkach GMP, badania przedkliniczne oraz pełne badania kliniczne. Ewidentne walory mikroalg w kontekście zastosowań w farmacji i medycynie sprawiają, że z całą pewnością badania tego rodzaju będą się nadal intensywnie rozwijać.

Beata Żyszka-Haberecht

Michał Żerek

Jacek Lipok

Microalgae - perspectives for the use of biologically active substances in the pharmacotherapy of civilisation diseases

微藻——在文明病药理治疗中利用生物活性物质的展望

Przedmiot badań. Niniejszy artykuł ma na celu analizę prawnych uwarunkowań prowadzenia reklamy produktów leczniczych w aptekach w ujęciu ustawowego zakazu prowadzenia przez farmaceutę reklamy produktów leczniczych skierowanej do wiadomości publicznej. Wskazana tematyka ma szczególne znaczenie w kontekście rynku aptek oraz ochrony zasad rynkowej konkurencyjności z uwzględnieniem zasady równości podejmowania oraz wykonywania działalności gospodarczej. Prowadzenie apteki łączy w sobie dwie istotne i zarazem koherentne płaszczyzny, tj. ochronę zdrowia publicznego oraz realizację celów ekonomicznych. Uznając bezsprzecznie pierwszy ze wskazanych celów za nadrzędny, nie sposób nie dostrzec znaczenia sfery gospodarczej dla możliwości jego urzeczywistnienia. Każdą ingerencję w sferę gospodarczą apteki jako przedsiębiorstwa należy tym samym uznać za newralgiczną również dla realizacji celu publicznego. W tym kontekście należy zadać pytanie, czy obowiązujący na mocy art. 29 ustawy o zawodzie farmaceuty zakaz prowadzenia przez farmaceutów reklamy produktów leczniczych skierowanej do wiadomości publicznej, postrzegany w kontekście reklam realizowanych w lokalu apteki prowadzonej przez farmaceutę, może być uznany za nieuzasadnioną ingerencję ustawodawcy w przestrzeń działalności aptek. Mając powyższe na względzie przedmiotem analizy uczyniono: (i) wybrane prawne podstawy prowadzenia reklamy produktów leczniczych w aptekach, (ii) zakaz prowadzenia przez farmaceutę reklamy produktów leczniczych skierowanej do wiadomości publicznej oraz (iii) podstawy i zakres odpowiedzialności prawnej farmaceuty w przypadku naruszenia powyższego zakazu. Cel badań. Celem artykułu jest próba zidentyfikowania określonych problemów w sferze interpretacji oraz stosowania prawa, a także sfomułowania ewentualnych wniosków de lege ferenda. Materiały i metody. W artykule zastosowano metodę formalno-dogmatyczną z uwzględnieniem kierunków wykładni prawa wynikających z: (i) orzecznictwa sądów administracyjnych oraz (ii) doktryny prawa. Wyniki i wnioski. Jakiekolwiek przejawy ograniczenia zasady wolności działalności gospodarczej powinny być bowiem dokonywane ze szczególną uważnością oraz bezwzględnym uznaniem dla zasady proporcjonalności oraz konstytucyjnych wymogów warunkujących dokonanie tego rodzaju ograniczenia. Ograniczenie to nie powinno w szczególności prowadzić do różnicowania pozycji rynkowej określonych grup przedsiębiorców uprawnionych do realizacji tej samej aktywności gospodarczej. Rozwiązanie takie mogłoby bowiem stanowić przejaw naruszenia zasad konkurencyjności oraz skutkować arbitralnym pogorszeniem pozycji rynkowej jego adresatów.

Michał Jachowicz

Michał Kobylarz

Piotr Guzy

Advertising a medicinal product in a pharmacy run by a pharmacist

药剂师经营的药店中药品广告

Przedmiot badań. Około 5% dorosłej populacji cierpi na depresję, a do 2030 roku, według prognoz WHO, choroba ta stanie się główną przyczyną niepełnosprawności na świecie. Leczenie pacjentów z depresją jest złożonym i wymagającym procesem i powinno być prowadzone w sposób kompleksowy przez multidyscyplinarny zespół specjalistów opieki zdrowotnej w którym farmaceuta ma istotną rolę w świadczeniu opieki farmaceutycznej. Celem badania była weryfikacja i ocena jakości udzielanej porady farmaceutycznej pacjentom stosującym leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) w aptekach ogólnodostępnych w Polsce. Materiały i metody. W badaniu wykorzystano metodę „tajemniczego klienta” dlaczego został opracowany protokół wizyty, który składał się z informacji wymaganych do udzielenia porady farmaceutycznej. Zebrano 26 protokołów wizyt w okresie 17.05-24.08.23 r. Wyniki. W trakcie zebrania danych były sytuacje gdzie żaden z badanych nie zaoferował doradztwa farmaceutycznego. Należą do nich propozycja usługi farmaceutycznej „Nowy lek”, przekazania informacji dotyczącej potencjalnych interakcji lekowych. W żadnej z aptek nie zostało zadane pytanie o choroby współistniejące. Pomimo braków w wywiadzie to jednak w 100,0% przypadków zwrócono uwagę na niewystarczający czas potrzebny do osiągniecia efektu terapeutycznego leku przeciwdepresyjnego. Badani farmaceuci często (88,5%) zwracali uwagę na działania niepożądane fluoksetyny. O sposobie stosowania, innym doradztwie oraz informacji o monitorowaniu farmakoterapii antydepresantami przez lekarza poinformowało 34,6% badanych farmaceutów. Tylko w 23,1% aptek zauważono konieczność przestrzegania zaleceń terapeutycznych. Czas trwania rozmowy był dodatkowym czynnikiem wpływającym na częstotliwość porad farmaceuty. Wnioski. Wyniki badania pilotażowego wskazują na potrzebę przeprowadzenia badania na większej populacji farmaceutów w celu zidentyfikowania ważnych aspektów współpracy z pacjentem stosującym leki z grupy SSRI.

Olga Boretska

Mariola Drozd

Quality assessment of providing pharmaceutical advice for the patients who take the selective serotonin reuptake inhibitors group medications – the pilot research

选择性5-羟色胺再摄取抑制剂类药物患者药学咨询质量评估——试点研究

Przedmiot badań Przeciwdziałanie nieprzestrzeganiu zaleceń terapeutycznych z punktu widzenia ekonomicznego powinno być kluczową strategią w obniżaniu kosztów leczenia i osiągnięciu korzyści zdrowotnych zarówno dla jednostek, jak i całych populacji. Cel badań Niniejszy przegląd literatury miał na celu określenie najczęstszych ekonomicznych konsekwencji nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych w populacji pacjentów chorych przewlekle oraz wskazanie możliwych sposobów na zmniejszenie poziomu nieprzestrzegania tych zaleceń. Materiały i metody Przegląd ten został opracowany na podstawie prac zindeksowanych w bazach danych, takich jak PubMed, MEDLINE, CINAHL, Web of Science oraz Scopus. Kryteria włączenia obejmowały pełnotekstowe artykuły dostępne w języku angielskim, opublikowane w latach 2013-2023, które poruszały temat ekonomicznych skutków nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych w chorobach przewlekłych. Wyniki Analizowane badania wykazały, że przestrzeganie zaleceń terapeutycznych jest zarówno mniej kosztowne, jak i bardziej skuteczne. Główne czynniki nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych to wysokie koszty leków oraz niski status ekonomiczny pacjentów. Zgodnie z dostępnymi badaniami, nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów przewlekle chorych wiąże się z wysokimi kosztami leczenia, hospitalizacji oraz opieki długoterminowej. Wnioski Wysokie koszty związane z nieprzestrzeganiem zaleceń terapeutycznych obejmują również wydatki związane z częstszymi wizytami u specjalistów, dodatkowymi badaniami diagnostycznymi oraz zwiększoną potrzebą interwencji medycznych. Ponadto, zły stan zdrowia wynikający z nieprzestrzegania zaleceń może prowadzić do obniżenia produktywności pacjentów, co z kolei wpływa na ich zdolność do pracy i generowania dochodów. To wszystko przyczynia się do dodatkowych kosztów społecznych, takich jak obciążenie opiekunów oraz spadek jakości życia pacjentów i ich rodzin. Ważnym aspektem jest współpraca pracowników ochrony zdrowia z pacjentami w celu opracowania spersonalizowanych planów leczenia, które są realistyczne, dostępne i dostosowane do potrzeb oraz preferencji pacjentów. Skuteczne przeciwdziałanie nieprzestrzeganiu zaleceń terapeutycznych z perspektywy ekonomicznej może prowadzić do znacznych oszczędności oraz poprawy jakości życia pacjentów, co jest istotnym celem zarówno dla systemów opieki zdrowotnej, jak i dla całych społeczeństw.

Natalia Świątoniowska-Lonc

Adrianna Szalonka

Katarzyna Szalonka

Cost-effects of non-adherence to treatment recommendations - scope review

治疗建议不依从性的成本效应 - 范围综述

Przedmiot badań. Doksorubicyna (ang. doxorubicin, DOX), cytotoksyczny lek należący do grupy antybiotyków antracyklinowych, od dekad stanowi jedno z najważniejszych farmakologicznych narzędzi terapii przeciwnowotworowej. Pomimo wprowadzenia na rynek w latach 70. XX wieku, z uwagi na wysoką skuteczność i szeroki zakres stosowania DOX pozostaje niezastąpiona w wielu schematach leczenia zarówno guzów litych, jak i nowotworów hematologicznych. Terapie doksorubicyną wiążą się jednak z ryzykiem licznych ograniczających działań niepożądanych. Obejmują one niespecyficzne, powszechne dla cytostatyków efekty wynikające z braku ich selektywności wobec komórek nowotworowych, takie jak supresja szpiku kostnego, hepatotoksyczność, zapalenie błon śluzowych i objawy ze strony przewodu pokarmowego, a także charakterystyczną dla DOX kardiotoksyczność. Uszkodzenie mięśnia sercowego w wyniku stosowania tego leku jest najpoważniejszym działaniem niepożądanym, często prowadzącym do zgonu. Dużym problemem klinicznym jest również wykształcenie przez komórki nowotworowe oporności na DOX. Ponadto, wolna DOX po podaniu do organizmu w postaci wlewu słabo przenika do komórek nowotworowych, co dodatkowo ogranicza jej efektywność. Dlatego dąży się do opracowania nowych rozwiązań służących rozwojowi terapii celowanych, które – często w oparciu o nanotechnologię – umożliwią zwiększenie skuteczności leczenia przy jednoczesnym zminimalizowaniu związanej z nim toksyczności wobec zdrowych, szybko dzielących się komórek. Przewiduje się, że bardziej efektywne preparaty DOX zamkniętej w transporterach pozwolą na zmniejszenie stosowanej dawki leku, mogłyby być stosowane w bardziej intensywnej i/lub dłuższej terapii w przypadku nowotworów w zaawansowanych stadiach, a także u pacjentów z nawrotem choroby. Cel badań. Celem niniejszej pracy było przedstawienie i usystematyzowanie aktualnej wiedzy dotyczącej celowanych formulacji DOX, ich zalet w porównaniu do standardowych strategii terapeutycznych wykorzystujących ten lek, a także ograniczeń. W kontekście roli jako nośników DOX, scharakteryzowano liposomy, micele, nanożele, nanopolimery oraz kropki kwantowe wraz z fulerenami. Omówiono rozwiązania stosowane klinicznie oraz te, które znajdują się w różnych fazach badań przedklinicznych. Metodyka wyszukiwania i doboru piśmiennictwa. Przeprowadzono analizę prac naukowych zdeponowanych w bazach PubMed oraz Google Scholar w latach 2015-2024. Artykuły te były wyszukiwane od maja do czerwca 2024 po następujących słowach kluczowych: „doksorubicyna” (ang. doxorubicin), „terapie celowane” (ang. targeted therapies), „formulacje doksorubicyny” (ang. doxorubicin formulations), „konwencjonalne/ standardowe strategie terapeutyczne” (ang. „conventional/ standard therapeutic approaches), „nanosystemy” (ang. nanosystems). Wyniki. Przytoczone w pracy wyniki badań wskazują, że szybko rozwijająca się nanomedycyna może być rozwiązaniem zwiększającym skuteczność i bezpieczeństwo terapii DOX. Wykazano, że systemy celowanego dostarczania DOX wykazują niższą toksyczność systemową niż wolny lek, a także lepszą akumulację w komórkach nowotworowych. Wnioski. Opracowywanie nowych formulacji DOX i ich ciągła optymalizacja jest słuszną strategią, otwierającą perspektywy doskonalenia terapii przeciwnowotworowych opartych na tym ważnym klinicznie leku. Choć aktualnie tylko liposomalna DOX znajduje się w użytku klinicznym, na podstawie szeroko prowadzonych badań in vitro oraz na modelach zwierzęcych można spodziewać się wzrostu liczby nanoformulacji DOX kierowanych do badań klinicznych. Dzięki przedstawieniu zarówno zasad standardowej terapii DOX, jej mechanizmów działania i parametrów klinicznych oraz postępów w rozwijaniu nowoczesnych terapii celowanych DOX z wykorzystaniem nanonośników, publikacja stanowi kompleksowe opracowanie zagadnienia będącego jej tematem.

Dominika Kunachowicz

Karolina Kłosowska

Daria Konarska

Marta Kepinska

Novel and conventional formulations of doxorubicin as a key anticancer agent: a literature review

多柔比星的新型与传统制剂作为关键抗癌药物：文献综述

Wprowadzenie Europejskie i polskie zespoły ekspertów w tym Polskie Towarzystwo Leczenia Ran zwracają uwagę na konieczność zaniechania miejscowego stosowania antybiotyków i racjonalne stosowanie substancji przeciwdrobnoustrojowych. Ponadto rekomenduje szczegółowe wytyczne postępowania w przypadku ran niezagrożonych infekcją, ran zagrożonych infekcją i ran zakażonych. Cel Celem pracy jest przedstawienie aktualnych rekomendacji dotyczących postępowania w antyseptyce ran oraz przegląd stosowanych substancji antyseptycznych. Powyższe może być przydatne w codziennej pracy farmaceuty, gdyż ułatwi podjęcie właściwej decyzji w sprawie wyboru odpowiedniego dla pacjenta produktu do leczenia ran. Metodyka Dane literaturowe pozyskano w efekcie przeszukiwania baz PubMed oraz Science Direct posługując się następującymi słowami kluczowymi: „antiseptic”, „wound infection”, „wound healing” „antibiotic”, „lawaseptic”, „octenidine”, „polyhexamethylene biguanide”, „povidone iodine”, „ hypochlorites”, „silver”. Wyniki i dyskusja Do antyseptyków zalicza się produkty lecznicze, które niszczą drobnoustroje i hamują ich wzrost oraz są stosowane miejscowo na żywe tkanki. Mogą być aplikowane na błony śluzowe oraz na nieuszkodzoną skórę lub na uszkodzone tkanki, ze szczególnym uwzględnieniem ran i oparzeń. Celem stosowania antyseptyków jest całkowite usunięcie drobnoustrojów z tkanki, ograniczenie infekcji oraz zapobieganie zakażeniom lub ich przenoszeniu. Rekomendowanymi substancjami aktywnymi w produktach farmaceutycznych są: oktenidyna (dichlorek oktenidyny, OCT), poliheksanidyna (poliheksametylen biguanidu, PHMB), jodopowidon (povidon jodu, PVP-I), podchloryny, związki srebra. Nie można pominąć znaczenia procesu oczyszczania i płukania rany z udziałem lawaseptyków. Są to produkty wytworzone na bazie związków powierzchniowo czynnych, takich jak betaina, poloksamer, etyloheksylogliceryna, które obniżają napięcie powierzchniowe na granicy faz płynu oczyszczającego oraz powierzchni rany. Przyczynia się to do dezorganizacji struktury biofilmu bakteryjnego. Wnioski Wybór preparatu antyseptycznego powinien być podyktowany oprócz aspektów związanych z samą raną (rodzaj rany i jej stan kliniczny), spektrum docelowych drobnoustrojów i profilem skutków ubocznych produktu. Nie istnieje idealny środek antyseptyczny. W konkretnym przypadku preferowane są określone antyseptyki, np. w leczeniu owrzodzeń- lawaseptyki, w leczeniu ran głębokich drążących- podchloryny, w terapii otarć i zadrapań- oktenidyna.

涉及主题	医学生物化学计算机科学内科学
出版信息	出版商: Polish Pharmaceutical Society，出版周期: ，期刊类型: journal，开源期刊: 是
基本数据	创刊年份: 2019，原创研究文献占比: 0.00%，自引率:N.A.， Gold OA占比: 0.00%
期刊费用	$详情
平均审稿周期	4 weeks

Farmacja Polska

期刊引文格式

有 1 位以上作者的期刊

有 2 位作者的期刊

有 3 位作者的期刊

有 5 位以上作者的期刊

书籍引用格式

学位论文引用格式

网页引用格式

专利引用格式

手工熬夜修改参考文献？研飞自动匹配期刊，一键轻松成稿，支持 Word/WPS

投稿经验分享