Acta Baltico-Slavica

The Journal Acta Baltico-Slavica: Over Half a Century of Research on the Balto-Slavic BorderlandIn 2019, fifty-five years have passed since the publication of the first volume of Acta Baltico-Slavica. The article presents the history of the journal, including the most important changes in the editorial team, the concept and the content (volumes 1–43) which took place over the years. Czasopismo „Acta Baltico-Slavica”: ponad pół wieku badań nad pograniczem bałtycko-słowiańskimW 2019 roku minęło 55 lat od momentu ukazania się pierwszego tomu „Acta Baltico-Slavica”. W artykule przedstawiono historię czasopisma i omówiono najważniejsze zmiany w składzie redakcji, koncepcji i zawartości pisma (t. 1–43), które dokonały się w różnych okresach wydawania tego rocznika.

Maksim Duszkin

Czasopismo „Acta Baltico-Slavica”: ponad pół wieku badań nad pograniczem bałtycko-słowiańskim

期刊《波罗的斯拉夫学报》：半个多世纪的波罗的斯拉夫边境研究

Łbem muru nie przebijesz: Tracing Northern Kresy Phraseology of the End of the Twentieth CenturyThe authors studied the little-investigated body of northern Kresy Polish phraseology.The first part of the article briefly presents general, theorical issues related with the status of multi-word constructions, highlighting among these multi-component language units, i.e. reproductions (phrasemes), with the predilection of researchers to describe individual words and avoid multi-word units, even though there are many more of the latter in natural language than single-element units. It has been shown that northern Kresy phrasematics has been particularly neglected. A result of this neglect is the lack of extensive databases of these multi-word units, which in turn makes it impossible to present a credible description of discontinuous units. The authors propose that research should begin with the assembly of a database of northern Kresy phrasematic material nearly from scratch.The empirical part presents the results of initial exploratory research, i.e. performing extraction on a fragment (ca. 110 pages) of a Lithuanian-Polish dictionary published in Vilnius at the end of the twentieth century. The excerpt contains as many as twenty phrasemes that are not found in general Polish, which confirms the thesis that contemporary northern Kresy cultural dialect is saturated with multi-word units. As many as 90% of reproductions are not – most likely apparently, due to the lack of an extensive database – attested in other sources. All are of foreign origin. Interestingly, 35% of the material occurs in all four languages used in Kresy (będziesz gościem; tnie prawdę w oczy; rodzaj ogólny; siedzi jak na igłach; suche miejsce; krupy ryżowe and sygnał samochodowy). Most likely the same living conditions led to the creation of a similar image of the world.The extracted phrasematic material is presented in a formalised manner, adapting the principles of description of language units proposed by Andrzej Bogusławski. Łbem muru nie przebijesz. Na tropach frazematyki północnokresowej końca XX wiekuAutorzy podjęli studia nad bardzo słabo zbadanym zasobem frazematycznym polszczyzny północnokresowej.W pierwszej części artykułu przedstawiono w dużym skrócie problemy ogólne, teoretyczne związane ze statusem konstrukcji wielowyrazowych, z wyodrębnianiem spośród nich wielokomponentowych jednostek języka, czyli reproduktów (frazemów), z predylekcją badaczy do opisywania pojedynczych wyrazów i pomijania całostek wielowyrazowych, mimo że to właśnie tych ostatnich jest w językach naturalnych znacznie więcej niż jednostek jednoelementowych. Udowodniono, że szczególnie zaniedbana jest obecnie frazematyka północnokresowa. W rezultacie tego zaniedbania dotkliwie brakuje obszernych baz tamtejszych całostek wielowyrazowych, co z kolei uniemożliwia przedstawienie wiarygodnych opisów jednostek nieciągłych. Autorzy postulują rozpoczęcie badań od stworzenia niemal od podstaw północnokresowych frazematycznych baz materiałowych.W części empirycznej przedstawiono rezultaty pierwszego rekonesansu badawczego, czyli poddania ekscerpcji fragmentu (około 110 stron) słownika litewsko-polskiego wydanego w Wilnie u schyłku XX wieku. Ekscerpt zawiera aż 20 frazemów nieogólnopolskich, co potwierdza tezę, że współczesny północnokresowy dialekt kulturalny jest przesycony wielowyrazowcami. Aż 90% reproduktów nie ma – najprawdopodobniej pozornie, z braku obszernych baz – poświadczeń w innych źródłach. Wszystkie jednostki są pochodzenia obcego. Co ciekawe, 35% materiału występuje we wszystkich czterech językach używanych na Kresach (będziesz gościem; tnie prawdę w oczy; rodzaj ogólny; siedzi jak na igłach; suche miejsce; krupy ryżowe i sygnał samochodowy). Prawdopodobnie jednakowe warunki życia doprowadziły do wytworzenia się zbliżonego obrazu świata.Wyekscerpowany materiał frazematyczny zaprezentowano w postaci sformalizowanej, adaptując zasady opisu jednostek języka zaproponowane przez Andrzeja Bogusławskiego.

Jolanta Mędelska

Marek Marszałek

„Łbem muru nie przebijesz”. Na tropach frazematyki północnokresowej końca XX wieku

“墙是打不破的”。追踪20世纪末北克雷森特地区的习语

Pamiętnik dla dzieci [A Memoir for Children] by Helena Masalska: A Testimony of Twentieth-Century Latvian PolishThis article presents Pamiętnik dla dzieci [A Memoir for Children] by Helena Masalska, a text which may not be very long but is certainly important for scholars documenting the Latvian variety of twentieth-century Polish. Written in a colloquial variety of the language in 1992, the memoir tells about the childhood and the youth of the author, born in 1917. The study considers the influence of Russian and Latvian as well as a dialect of Belarusian on the author’s Polish, provides a description of its features of spelling, and reconstructs the sociolinguistic situation in which the Polish of Helena Masalska was shaped. Pamiętnik dla dzieci Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wiekuArtykuł jest prezentacją Pamiętnika dla dzieci Heleny Masalskiej, niezbyt długiego, ale ważnego dla badacza tekstu dokumentującego łotewską odmianę polszczyzny XX wieku. Pamiętnik… jest napisany potoczną odmianą języka polskiego. Powstał w 1992 roku, ale opowiada o dzieciństwie i młodości autorki urodzonej w 1917 roku. W artykule ukazano wpływy języka rosyjskiego i łotewskiego oraz gwary białoruskiej na polszczyznę autorki, scharakteryzowano elementy pisowni, a także zrekonstruowano sytuację socjolingwistyczną, w której kształtowała się polszczyzna Heleny Masalskiej.

Małgorzata Ostrówka

Ewa Golachowska

Liene Lieģeniece

"Pamiętnik dla dzieci" Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wieku

《海伦娜·马萨尔斯卡的“儿童回忆录”——20世纪拉脱维亚波兰语的见证》

From the History of Lithuanian DialectologyReviewDanguolė Mikulėnienė, Lietuvių tarmėtyra: genezė, raida ir paradigminiai lūžiai. I dalis: Ikitarmėtyrinis laikotarpis. Lietuvių tarmėtyros pradžia: tarmių skyrimas, tyrimų perspektyvų užuomazgos ir jų tipai [Lithuanian Dialectology: Genesis, Development and Paradigmatic Breakthroughs. Part 1: Predialect Period. The Beginning of Lithuanian Dialectology: Identification of Dialects, Research Perspectives and Their Types], Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras, 2018, 319 pp.The reviewed monograph is the first part of the three-volume series prepared by the Lithuanian linguist Danguolė Mikulėnienė. She has taken on the ambitious task of presenting the genesis, development stages, paradigmatic breakthroughs and achievements of Lithuanian dialectology until the beginning of the twenty-first century. The richly illustrated study contains a detailed discussion of the period preceding the birth of scientific dialectology in Lithuania (from the seventeenth until the mid-nineteenth centuries), and covers in a systematic way conceptual changes in the linguists’ approaches to the issue of determining the extent and classification of Lithuanian dialects at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. The advantage of the monograph is the consistent combining of a historiographic approach with a strictly linguistic analysis. The reviewed volume includes commentaries on numerous source materials which document contribution that scientists from various research traditions have made to the discourse of Lithuanian scientific dialectology paving the way for its constant development. Z dziejów dialektologii litewskiejRecenzjaDanguolė Mikulėnienė, Lietuvių tarmėtyra: genezė, raida ir paradigminiai lūžiai. I dalis. Ikitarmėtyrinis laikotarpis. Lietuvių tarmėtyros pradžia: tarmių skyrimas, tyrimų perspektyvų užuomazgos ir jų tipai [Dialektologia litewska: geneza, rozwój i przełomowe zmiany paradygmatów badań, część I: Okres poprzedzający usystematyzowane badania gwar. Początki litewskiego gwaroznawstwa, podział gwar, zalążki perspektyw badawczych i ich typy], Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras, 2018, 319 ss.Recenzowana monografia stanowi pierwszą część trylogii przygotowywanej przez litewską lingwistkę Danguolė Mikulėnienė, która postawiła sobie ambitne zadanie przedstawienia genezy, etapów rozwojowych, przełomów i dorobku litewskiej dialektologii aż do początku XXI wieku. Bogato ilustrowane opracowanie zawiera szczegółowe omówienie okresu poprzedzającego narodziny naukowych badań gwaroznawczych na Litwie oraz ukazuje w sposób usystematyzowany przemiany, jakie dokonują się w podejściu do problematyki wyznaczania zasięgu i klasyfikacji gwar litewskich na przełomie XIX i XX wieku. Zaletą monografii jest konsekwentne łączenie ujęcia historiograficznego z analizą stricte lingwistyczną. W pracy zostały przedstawione i skomentowane liczne materiały źródłowe, które dokumentują wkład, jaki wnieśli do dyskursu przyszłej naukowej dialektologii litewskiej uczeni z różnych tradycji badawczych.

Zofia Sawaniewska-Mochowa

Z dziejów dialektologii litewskiej

立陶宛方言学史

An Artist in a Watershed Time: New Forms of Expressing Faith and Religiosity in Texts by Vaidotas DaunysThis article discusses Christian themes in the works of the Lithuanian poet, essayist, publisher and editor Vaidotas Daunys (1958–1995). Daunys belonged to the generation of Lithuanian writers born between 1947 and 1995, whose most intense creative period were the 1980s and 1990s – the dusk of the Lithuanian Soviet Socialist Republic, the activity of Sąjūdis (Reform Movement of Lithuania), and the beginning of systemic transition in the independent Republic of Lithuania. Still within the confines of the Soviet system, the ideological demands of the Communist Party of the USSR and the omnipotent censorship, a careful process began in Lithuanian literature of reconstructing severed bonds with its own national (including émigré) and Western European culture. The political breakthrough of 1990 resulted in a completely new political situation and sped up the existing cultural processes. An important position within Lithuanian culture was reclaimed by religion (mostly Catholicism), Christian tradition, and the closely related national and patriotic themes. The author analyses Vaidotas Duanys’s most important works (poems as well as essays) against the backdrop of his biography but also as an expression of the Christian tradition and its shape at the turn of the 1990s. Vaidotas Daunys’s creative biography places him among those who throughout the Soviet period balanced between the conformism of the socio-political status quo and a (naїve?) faith in creative independence and the possibility to safeguard one’s own worldview. Daunys was the editorin-chief of the Pergalė [Victory] monthly (from 1987), the Veidai [Faces] almanac (1985–1988) and, starting from 1988, the Krantai [Shores] monthly. In 1985, he published his first book of poetry, entitled Metų laikai [The Four Seasons]; the next one, Kelio ženklai [Road Signs], appeared in 1999, after the poet’s death. In independent Lithuania, he established the Regnum Foundation (whose fields of activity include publishing, music and culture) and reactivated the tradition of the inter-war cultural criticism magazine Naujoji Romuva [The New Romuva]. Vaidotas Daunys died tragically in the summer of 1995, while preparing to take flight at a balloon race. Twórca w czasach przełomu: nowe formy wyrażania wiary i religijności w tekstach Vaidotasa DaunysaNiniejszy artykuł został poświęcony tematyce chrześcijańskiej w twórczości litewskiego poety, eseisty, wydawcy i redaktora – Vaidotasa Daunysa (1958–1995). Należał on do pokolenia litewskich pisarzy urodzonych między rokiem 1947 a 1955, których najintensywniejszy okres twórczy przypadł na lata 80. i 90. XX wieku – schyłek Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, okres Sąjūdisu (Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy) i początek transformacji ustrojowej niepodległej Republiki Litewskiej. Jeszcze w czasach istnienia Związku Radzieckiego, wymogów ideologicznych partii komunistycznej (KPZR) i wszechwładnej cenzury w literaturze litewskiej końca lat 80. ubiegłego wieku rozpoczął się ostrożny proces rekonstrukcji zerwanych więzi z własną kulturą narodową (także emigracyjną) oraz z kulturą zachodnioeuropejską. Przełom polityczny roku 1990 stworzył zupełnie nową sytuację polityczną i przyśpieszył wcześniejsze procesy kulturowe. Swoją ważną pozycję w litewskiej kulturze zaczęła odzyskiwać religia (przede wszystkim katolicyzm) i tradycja chrześcijańska, a także blisko z nią związana tematyka narodowo-ojczyźniana. Autorka analizuje najważniejsze utwory V. Daunysa (lirykę i eseistykę) z jednej strony w kontekście wydarzeń biograficznych, z drugiej jako wyraz tradycji chrześcijańskiej na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Biografia twórcza sytuuje V. Daunysa w gronie tych, którzy w czasach sowieckich balansowali między konformizmem polityczno-społecznego status quo a (naiwną?) wiarą w samodzielność twórczą i możliwość ochrony własnego światopoglądu. Był redaktorem miesięcznika „Pergalė” [Zwycięstwo] (do 1987 roku), almanachu Veidai [Oblicza] (1985–1988), a od 1988 roku czasopisma „Krantai” [Brzegi]. W 1985 roku wydał debiutancki tomik poetycki Metų laikai [Pory roku], następny Kelio ženklai [Znaki drogowe] ukazał się już po jego śmierci (1999). Po przełomie niepodległościowym założyciel Fundacji „Regnum” (obejmującej działalność wydawniczą, muzyczną i kulturalną), odnowiciel tradycji międzywojennego katolickiego czasopisma kulturalnego „Naujoji Romuva” [Nowe Romowe]. Zginął tragicznie podczas przygotowań do lotu w zawodach baloniarskich latem 1995 roku.

Małgorzata Kasner

Twórca w czasach przełomu: nowe formy wyrażania wiary i religijności w tekstach Vaidotasa Daunysa

变革时代的创造者：Vaidotas Daunys作品中信仰与宗教性的新表达形式

Baltic abstracts in -ība (e.g. Lith. dial. gyvýba ‘life’ / Latv. dzīvība ‘life’) are built on the basis of the old abstract formations in *-ī &lt; IDE *-ih2, acc.sg. *-ijan. From the acc.sg. *-ijan, a new nom.sg. was formed in *-ijā, which supplanted the inherited nom.sg. *-ī. This, in turn, led to the merger of three different categories of derivatives: adjectival abstracts in *-ī (=&gt; *-ijā), adjectival abstracts in *-ijā, and deverbal abstracts in *-ijā. In the current Lithuanian language, all these types are continued by adjectival abstracts in -ė and deverbal abstracts in -ė.

Norbert Ostrowski

Baltic Abstracts in *-ī-bā

波罗的海摘要于*-ī-bā

This article examines the perception of countries of the Eastern bloc and Soviet republics other than the Russian Soviet Republic in Indian travelogues of the Cold War era written in the Bengali language. Although most Indian travellers who came to the European countries of the Eastern bloc and the USSR at that period only visited the main cities of the Russian Soviet Republic, some ventured into lesser known territories, e.g. Estonia, Poland, or Ukraine, and in their travel accounts included one or two chapters on those regions. The distinctive feature of their travelogues is the strong focus on various aspects of social and economic life, from the education system, through workers’ rights, to public housing, and on the progress Eastern bloc countries made since coming under Soviet influence. The article argues that Indian travellers created the image of Eastern bloc countries and Soviet republics other than the Russian Soviet Republic as a periphery of Soviet Russia by constantly comparing the two, presenting Russia as the heart of the Soviet world and focusing on problems other parts of the USSR and the Eastern bloc still faced despite of what they perceived as Moscow’s assistance.

Weronika Rokicka

T﻿he Periphery of the USSR: Indian Travellers’ Perception of the Eastern Bloc and Non-Russian Soviet Republics in the Cold War Era

苏联的边缘：冷战时期印度旅行者对东欧集团和非俄罗斯苏维埃共和国的认知

This article presents a concise overview of research on the Northern Kresy variety of the Polish language (polszczyzna północnokresowa). There is extensive literature on the subject, but there is still no comprehensive bibliography which would accurately document the rich legacy of several generations of researchers working in this field of study. Northern Kresy Polish is a variety of the Polish language which formed in the historical Slavic-Baltic borderland, mainly as a result of the processes of Polonisation of the local population. Contacts between various ethnolinguistic communities resulted in significant social and territorial diversity of Northern Kresy Polish in the seventeenth and eighteenth centuries. The differences between its variants consist mainly in the frequency of features and the scale of influence of local languages and dialects on the grammatical system and vocabulary of Polish. Nevertheless, it is possible to identify a set of constitutive features of Northern Kresy Polish which function throughout its entire geographical area. Currently, Northern Kresy Polish is defined as the language of the Polish minority in Belarus, Lithuania and Latvia. It is apparent that the Polish language in all of these countries is in decline.

Anna Zielińska

Northern Kresy Polish – a Summary of Research

北方克雷斯波兰研究综述

This article presents specific vocabulary excerpted from twenty-one novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. Prior to publication, the novellas were edited with the aim of eliminating regional accretions. The excerpts include 116 peculiar lexemes: 42 substrate interference items, 69 archaic innovative units, and 5 that are shared with indigenous dialects. Native lexis outweighs foreign lexis; it constitutes 61% of all peculiarities and confirms the conservative nature of the Kaunas variety of Polish in the northern Kresy. It consists mainly of archaic lexis (e.g. żądnie, spokojność, najprzód), as well as innovative lexis (e.g. moderny) and lexis found in indigenous dialects (e.g. rozezłuć). Some of this vocabulary has East Slavic support, e.g. kędy or zrazu. Foreign influences are clearly evident in the novellas: substrate-interference items account for 39% of the material. This is old vocabulary formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and long-term contact with Lithuanian and Belarusian (27 units: 85% Belarusianisms, e.g. odryna, and 15% Lithuanianisms, e.g. pagaluk) and more recent interference from Lithuanian and Russian (15 units: 80% Russianisms, e.g. germaniec, and 20% Lithuanianisms, e.g. naujakur).

A Regionality of the Vocabulary of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)

《考纳斯日报“波兰日”（1936年）主办的比赛中提交的中篇小说词汇的地域性》

W artykule przeprowadzono analizę ujęć Pomorza jako miejsca współistnienia tradycji kulturowych różnych narodów i grup etnicznych. Pomorze w literaturze kaszubskiej opisywane jest jako bogaty kulturowo obszar pogranicza (w tym przypadku słowiańsko-germańskiego bądź też bałtycko-słowiańskiego); także i tutaj można wyznaczyć miejsca, wydarzenia i ośrodki kształtujące oblicze „sąsiedzkie” tych ziem w medium literatury kaszubskiej, a także polskiej czy niemieckiej. Poza czynnikami ściśle historycznymi także niektórzy literaci kreowali tę przestrzeń „styku kultur” jako krainę szczególnie ważną, interesującą poprzez polsko-kaszubsko-niemieckie sąsiedztwo, wojny polsko-szwedzkie, a także wspólnotę egzystencji rybackiej i surowość natury. Szczególnie ważna w tym kontekście jest twórczość kaszubskiego pisarza Augustyna Necla, a zwłaszcza jego polskojęzyczne powieści takie jak: Krwawy sztorm, Złote klucze, Kutry o czerwonych żaglach czy też zbiór W niewoli białych purtków. Podania i gawędy z Wybrzeża.

涉及主题	哲学语言学历史艺术地理政治学计算机科学法学社会学立陶宛语考古
出版信息	出版商: Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies，出版周期: ，期刊类型: journal，开源期刊: 是
基本数据	创刊年份: 2011，原创研究文献占比: 90.91%，自引率:N.A.， Gold OA占比: 100.00%
平均审稿周期	网友分享经验：24 Weeks

Acta Baltico-Slavica

期刊引文格式

有 1 位以上作者的期刊

有 2 位作者的期刊

有 3 位作者的期刊

有 5 位以上作者的期刊

书籍引用格式

学位论文引用格式

网页引用格式

专利引用格式

手工熬夜修改参考文献？研飞自动匹配期刊，一键轻松成稿，支持 Word/WPS

投稿经验分享

Czasopismo „Acta Baltico-Slavica”: ponad pół wieku badań nad pograniczem bałtycko-słowiańskim

„Łbem muru nie przebijesz”. Na tropach frazematyki północnokresowej końca XX wieku

"Pamiętnik dla dzieci" Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wieku

Z dziejów dialektologii litewskiej

Twórca w czasach przełomu: nowe formy wyrażania wiary i religijności w tekstach Vaidotasa Daunysa

Baltic Abstracts in *-ī-bā

The Periphery of the USSR: Indian Travellers’ Perception of the Eastern Bloc and Non-Russian Soviet Republics in the Cold War Era

Northern Kresy Polish – a Summary of Research

A Regionality of the Vocabulary of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)

Sąsiedzi przez Bałtyk. Szwedzi i Kaszubi w prozie Augustyna Necla

ISSN	0065-1044, 2392-2389
h-index	3

Acta Baltico-Slavica

期刊引文格式

有 1 位以上作者的期刊

有 2 位作者的期刊

有 3 位作者的期刊

有 5 位以上作者的期刊

书籍引用格式

学位论文引用格式

网页引用格式

专利引用格式

手工熬夜修改参考文献？研飞自动匹配期刊，一键轻松成稿，支持 Word/WPS

投稿经验分享

Czasopismo „Acta Baltico-Slavica”: ponad pół wieku badań nad pograniczem bałtycko-słowiańskim

„Łbem muru nie przebijesz”. Na tropach frazematyki północnokresowej końca XX wieku

"Pamiętnik dla dzieci" Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wieku

Z dziejów dialektologii litewskiej

Twórca w czasach przełomu: nowe formy wyrażania wiary i religijności w tekstach Vaidotasa Daunysa

Baltic Abstracts in *-ī-bā

T﻿he Periphery of the USSR: Indian Travellers’ Perception of the Eastern Bloc and Non-Russian Soviet Republics in the Cold War Era

Northern Kresy Polish – a Summary of Research

A Regionality of the Vocabulary of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)

Sąsiedzi przez Bałtyk. Szwedzi i Kaszubi w prozie Augustyna Necla

The Periphery of the USSR: Indian Travellers’ Perception of the Eastern Bloc and Non-Russian Soviet Republics in the Cold War Era